Cơn gió lạnh mang tên “AI Winter”
Trong lịch sử phát triển trí tuệ nhân tạo, khái niệm AI Winter được dùng để chỉ những giai đoạn mà AI mất đi sức nóng, bị bỏ rơi cả về đầu tư lẫn kỳ vọng. Câu hỏi nhiều người đặt ra hôm nay là: liệu chúng ta có đang bước vào một mùa đông mới, nơi AI co ro run rẩy giữa băng giá, hay chỉ là một cơn gió lạnh thoáng qua để mọi thứ trở về nhịp điệu bình thường?
GPT-5 và chiếc bánh chưng thiếu nhân
Khi GPT-5 ra mắt, cộng đồng kỳ vọng vào một bước nhảy vọt. Thế nhưng thực tế chỉ là những cải tiến vừa phải, chẳng khác nào chờ đón chiếc bánh chưng đầy thịt mà khi bổ ra chỉ thấy gạo. Sự hụt hẫng này khiến không ít chuyên gia, trong đó có Stuart Russell, liên tưởng ngay đến khởi đầu của một mùa đông AI mới. Tâm lý vỡ mộng ấy càng mạnh mẽ khi nhiều người từng hy vọng AI sẽ biết nấu cơm, rửa chén, dạy con học, cuối cùng nó vẫn loanh quanh trong những đoạn văn khá giống học sinh giỏi văn lớp 12.
Chưa phải mùa đông, chỉ là khoảng nghỉ giữa hiệp
Dù vậy, nhìn từ góc độ thị trường, chưa có gì cho thấy AI đang “chết rét”. Dòng vốn vẫn đổ ào ạt, các công ty vẫn coi AI là ngôi sao công nghệ và ứng dụng nó hằng ngày. Y tế, sản xuất, tài chính, thậm chí cả những doanh nghiệp nhỏ cũng tiếp tục sử dụng AI để tối ưu vận hành. Có người gọi giai đoạn này là “Altman’s Pause” – một khoảng nghỉ cần thiết để thở sau khi chạy nước rút, chứ không phải cú knock-out tiễn AI xuống sàn. Và nếu nhìn rộng hơn, LLM chỉ là một mảnh ghép. Robotics, world models, trí tuệ đa phương tiện… vẫn còn nguyên tiềm năng chưa khai phá.
Khúc cua, không phải hố sâu
Điều đáng nói hơn là công nghệ nào cũng cần thời gian tích lũy. Sau những ngày bùng nổ, AI cần điều chỉnh để tránh kiệt sức. Đây không phải là sự sụp đổ, mà là một khúc cua quan trọng: từ việc chạy theo hào quang, sang việc tìm kiếm ứng dụng thực tế với lợi tức rõ rệt. Nếu có “bong bóng”, thì cũng mới chỉ là tiếng xì hơi lách tách, chưa có vụ nổ nào làm rung chuyển toàn cầu. Và biết đâu, chính nhịp chững lại này sẽ mở đường cho những đột phá khác, sâu hơn, thực tế hơn.
Bài học và cơ hội
Thay vì lo lắng, có lẽ đây là lúc bình tĩnh nhìn lại. AI không phải phép màu, mà là công cụ. Nó không thay thế tất cả, nhưng có thể hỗ trợ rất nhiều nếu được dùng đúng chỗ. Thay vì kỳ vọng AI sẽ trở thành “người yêu lý tưởng”, hãy coi nó như một cộng sự giỏi việc vặt, biết viết, biết phân tích, biết tăng tốc công việc. Trong giai đoạn chuyển mùa, những ai tập trung ứng dụng AI để giải quyết nhu cầu thật sẽ còn “ấm áp” như ngồi cạnh bếp lửa, trong khi những trò màu mè chạy theo hype sẽ bị gió đông cuốn đi.
Kết: Đông có lạnh, nhưng chưa buốt
Mùa đông AI chưa đến, ít nhất là chưa. Thứ chúng ta thấy hiện tại chỉ là một chút sương lạnh đầu mùa, đủ để nhắc rằng công nghệ không thể mãi chạy như ngựa bất kham. Đây là giai đoạn thanh lọc, nơi ai biết tận dụng AI một cách thực tế sẽ còn mạnh mẽ hơn. Câu hỏi quan trọng không phải là “AI có ngủ đông không?”, mà là: “Bạn sẽ tận dụng AI thế nào trong lúc cả thế giới đang điều chỉnh kỳ vọng?”
